Trước đây, những dòng người khắp nơi về với Thường Xuân chủ yếu bằng những chuyến du xuân, chiêm bái đền Bà Chúa Thượng Ngàn và đền Cầm Bá Thước để cầu may, cầu lộc, cầu tài. Thì nay, hồ Cửa Đạt nằm trong vùng của Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Xuân Liên đang trở thành điểm đến thu hút lượng lớn du khách, nhất là vào những ngày hè nóng bức. Với phong cảnh thiên nhiên tựa như một bức tranh sơn thủy hữu tình, non xanh nước biếc, những dãy núi trùng điệp bốn mùa mây mù che phủ, mặt hồ rộng 3.300 ha, nơi sâu nhất 80m, vùng sâu trung bình 30m. Lòng hồ mênh mông nhưng không vì thế làm cho khách du lịch cảm thấy xa lạ bởi những quả đồi, núi đất giờ được phủ xanh bằng nương ngô, nương sắn tươi tốt. Đây trở thành điều kiện thuận lợi để Thường Xuân bước đầu khai thác loại hình du lịch dựa trên các giá trị tự nhiên và cảnh quan của Khu BTTN Xuân Liên để kích cầu du lịch phát triển.

Hiện nay, Khu BTTN Xuân Liên đang từng bước khai thác loại hình du lịch sinh thái, trong đó hoạt động du thuyền ngắm cảnh lòng hồ và ngược dòng sông Chu là một trong những tour thu hút đông đảo du khách. Để thu hút hơn nữa lượng khách đến đây, Khu BTTN Xuân Liên đã xây dựng con đường bằng bê tông kiên cố chạy từ trục đường chính vào bến thuyền dài 3,6km, rộng 3m; đầu tư 10 thuyền (4 thuyền 29 chỗ ngồi, 6 thuyền 12 chỗ ngồi), là dạng thuyền hoán cải thành thuyền phục vụ du lịch. Trong đó có 2 thuyền do Công ty Du lịch sinh thái hồ Cửa Đạt quản lý, mỗi thuyền chứa được 29 khách, 8 thuyền còn lại là do các hộ dân quản lý. Khả năng vận chuyển du thuyền khoảng 200 khách/lượt; số lượng thuyền viên tham gia du thuyền có chứng chỉ là 9 người. Tại bến thuyền có 1 khu nhà nổi kết hợp nhà ăn với quy mô phục vụ khoảng 100 khách/lượt cùng đội ngũ nhân viên phục vụ chuyên nghiệp.
Về với Thường Xuân, du khách được hòa mình vào con sông, bến nước, được thưởng ngoạn vẻ đẹp hoang sơ của những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn, nơi đó có hai cây Pơ mu và Sa mu dầu trên nghìn năm tuổi được công nhận là cây Di sản Việt Nam. Khám phá những hang động, thác nước đẹp say lòng người như hang Lù, hang Lãm, thác Thiên Thủy, thác Trai Gái. Trong đó, thác Yên là một trong những dòng thác đẹp, được hình thành từ nhiều con suối nhỏ, dòng thác dài có 7 tầng, nước đổ xuống quanh năm tạo nên khung cảnh nên thơ, hùng vĩ như dải lụa trắng xóa giữa đại ngàn.
Ngoài những trải nghiệm vẻ đẹp mà tạo hóa ban tặng cho vùng đất Thường Xuân, nằm trong chuyến du lịch lòng hồ Cửa Đạt du khách sẽ được tìm hiểu đời sống văn hóa của người Thái đen, Thái trắng trong từng nếp nhà sàn, những phong tục, tập quán cổ xưa với các làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc, các trò chơi dân gian truyền thống vẫn được bà con lưu giữ. Không chỉ có vậy, du khách còn được trực tiếp tham gia các hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng, trải nghiệm cùng người dân như: nuôi cá lồng, bắt cá trên sông Chu và thưởng thức những món ăn dân dã đặc trưng của bà con bản địa như cá nướng, xôi ngũ sắc, tôm song, canh măng…
Trong những năm qua, để đánh thức tiềm năng trong phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn của huyện, những người làm công tác du lịch đã tham mưu cho lãnh đạo huyện đưa ra nhiều đề án nhằm kích cầu du lịch phát triển. Trong đó hoàn thành Đề án “Phát triển du lịch cộng đồng huyện Thường Xuân giai đoạn 2019 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”. Phấn đấu, đến năm 2025 đón 20.000 lượt khách du lịch; Năm 2030 du lịch cộng đồng trở thành kinh tế mũi nhọn của huyện, đưa du lịch cộng đồng trở thành điểm đến hấp dẫn của tỉnh và khu vực. Đặc biệt, ngày 30/11/2020 UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt Đề án “Du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trong rừng đặc dụng Khu BTTN Xuân Liên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030”. Đây là điều kiện để Thường Xuân khai thác tiềm năng, lợi thế về đa dạng sinh học, danh lam, thắng cảnh, tín ngưỡng gắn với bản sắc văn hóa các dân tộc để kêu gọi đầu tư phát triển du lịch. Trong đó, Xuân Liên Travel là một trong những điểm đến mà Khu BTTN Xuân Liên triển khai xây dựng để đón tiếp, phục vụ du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng kết hợp tuyên truyền, giáo dục về môi trường; quan tâm đẩy mạnh phát triển du lịch trên lòng hồ Cửa Đạt, coi đây là sản phẩm đặc trưng, hấp dẫn để thu hút du khách đến với địa phương.
Bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả, sự quan tâm của các cấp, các ngành, sự đồng lòng nhất trí của người dân, một số loại hình du lịch trên địa bàn huyện đang dần định hình và phát triển. Số lượng khách tham gia du thuyền mỗi năm chiếm khoảng 80% lượng khách đến Khu BTTN Xuân Liên, đây được xem là tín hiệu đáng mừng đối với huyện Thường Xuân. Trong tương lai với những hướng đi đúng đắn du lịch cộng đồng nói chung và lòng hồ Cửa Đạt nói riêng hứa hẹn sẽ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đóng góp xứng đáng vào thành tựu chung trong sự nghiệp xây dựng, phát triển huyện nhà./.

Minh Tịch